Το αλάτι έχει βαθιές ρίζες στο ελληνικό τραπέζι από τις εποχές που το ελληνικό νοικοκυριό είχε περιορισμένους τρόπους στη διάθεση του να συντηρεί και να νοστιμεύει τις τροφές. Η ψύξη και n κατάψυξη έχουν μειώσει την ανάγκη χρήσης του αλατιού όσον αφορά στην συντήρηση των τροφίμων, n επίκτητη όμως συνήθεια του ιδιαίτερα αλατισμένου φαγητού έχει παραμείνει στους Έλληνες.
Κίνδυνοι από την υπερβολική κατανάλωση αλατιού
Η αυξημένη πρόσληψη αλατιού αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αιτιολογικούς παράγοντες εμφάνισης της αρτηριακής υπέρτασης. Στις περισσότερες χώρες του κόσμου, και ιδιαίτερα στις πιο ανεπτυγμένες, n υπέρταση είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας, καθώς διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στην εκδήλωση στεφανιαίας νόσου, εγκεφαλικών επεισοδίων, καρδιακής ανεπάρκειας και άλλων χρόνιων νοσημάτων.
Το μαγειρικό αλάτι είναι μια χημική ένωση που αποτελείται κατά 40% από νάτριο (Na) και κατά 60% από χλώριο (Cl). 1g αλατιού ισοδυναμεί με 0,4g νατρίου. Το νάτριο είναι το στοιχείο που ενοχοποιείται για την υπέρταση. Επιπλέον, ενώ το νάτριο δεν είναι καρκινογόνο αυτό καθ΄ αυτό, n υψηλή πρόσληψη αλατιού μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στο στομάχι σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, όπως π.χ. λοίμωξη με το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.
Πολλοί πιστεύουν ότι πετυχαίνουν χαμηλή πρόσληψη αλατιού, επειδή δεν προσθέτουν επιπλέον αλάτι στο πιάτο τους. Όμως εκτός από το προστιθέμενο αλάτι, υπάρχουν πολλές τροφές που περιέχουν κρυμμένο αλάτι. Έρευνες σε Ευρωπαϊκά κράτη έχουν δείξει ότι το 70-75 % του αλατιού που προσλαμβάνουμε προέρχεται από επεξεργασμένες τροφές και από τα γεύματα εκτός σπιτιού (10-15% προέρχεται από φυσικές μη επεξεργασμένες τροφές και 10-15% από την προσθήκη αλατιού κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος και στο τραπέζι).
Πόσο αλάτι την ημέρα συστήνουν οι ειδικοί;
Η ελάχιστη ποσότητα νατρίου που χρειάζεται ένας υγιής ενήλικας εκτιμάται ότι είναι 0,18- 0,23g ημερησίως (υπό την προϋπόθεση ότι δεν ιδρώνει).
Μια δίαιτα που παρέχει αυτή τη ποσότητα νατρίου είναι πιθανό να μην μπορεί να καλύψει τις ανάγκες σε άλλα θρεπτικά συστατικά. Επομένως προκειμένου να διασφαλιστεί n επάρκεια σε άλλες θρεπτικές ουσίες και να αναπληρωθούν οι απώλειες νατρίου μέσω του ιδρώτα, οι υγιείς ενήλικες χρειάζονται περίπου 1,5g νατρίου την ημέρα που αντιστοιχεί σε 3,8g αλατιού ημερησίως. Επειδή όμως είναι δύσκολο να επιτευχθεί μια τέτοια πρόσληψη, δεδομένου ότι η μέση κατανάλωση αλατιού στα περισσότερα Ευρωπαϊκά κράτη κυμαίνεται στα 8-11g ημερησίως, μια πιο ρεαλιστική σύσταση από παγκόσμιους οργανισμούς και εθνικές αρχές είναι τα 5-6g αλατιού την ημέρα.
Ειδικότερα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει ότι n ημερήσια πρόσληψη αλατιού πρέπει να είναι μικρότερη από 5g. Η ποσότητα 5g ισοδυναμεί με ένα κουταλάκι του γλυκού. Όμως, παιδιά μικρότερα των 11 ετών θα πρέπει να προσλαμβάνουν ακόμη μικρότερη ποσότητα.
Για τις ανάγκες επισήμανσης στις ετικέτες των τροφίμων, n Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) ορίζει ως τιμή αναφοράς ημερήσιας πρόσληψης αλατιού τα 6g.
Πως μπορώ να γνωρίζω εάν ένα τρόφιμο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι;
Αναζητήστε στις ετικέτες συσκευασμένων προϊόντων τη διατροφική επισήμανση.
Πρακτικές συμβουλές για τη μείωση πρόσληψης αλατιού
