Τα τελευταία χρόνια μεγάλοι Επιστημονικοί Οργανισμού και Διαβητολογικοί σύλλογοι από διάφορες χώρες έχουν προσπαθήσει να συντάξουν γενικές κατευθύνσεις σχετικά με τη δομή και τη σύσταση της σωστής διαβητικής διάτας.
Το ποσοστά της γλυκόζης στο αίμα μετά από την κατανάλωση διαφόρων τροφίμων που περιέχουν υδατάνθρακες δεν είναι η ίδια, ούτε όταν καταναλώνονται οι ίδιες ποσότητες υδατανθράκων κάθε φορά. Για να υπολογίζεται ορθότερα η παρουσία της γλυκόζης στο αίμα, καθιερώθηκε η έννοια του γλυκαιμικού δείκτη.
Ο γλυκαιμικός δείκτης είναι η μαθηματική έκφραση της υπεργλυκαιμίας που προκύπτει όταν το τρόφιμο που εξετάζεται συγκριθεί ως προς την παραγωγή γλυκόζης στο αίμα με την υπεργλυκαιμία, που προκαλεί η κατανάλωση άσπρου ψωμιού, με την ίδια πάντα ποσότητα υδατανθράκων. Ο γλυκαιμικός δείκτης υπολογίζεται με βάση τον τύπο
Γλυκαιμικός δείκτης =
Επιφάνεια καμπύλης σακχάρου αίματος του υπό εξέταση τρόφιμου / Επιφάνεια καμπύλης σακχάρου αίματος του τρόφιμου αναφοράς.
και πολλαπλασιασμός χ 100
Το τρόφιμο αναφοράς είναι συχνά το άσπρο ψωμί (τιμή=100) και το ποσό των χορηγούμενων υδατανθράκων είναι συνήθως 50g.
Με την βοήθεια αυτού του τύπου έχει υπολογιστεί ότι το όσπρια έχουν πολύ χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Ακολουθούν το μακαρόνια και το ρύζι και την τελευταία θέση καταλαμβάνουν το ψωμί και η πατάτα. Ειδική μνεία γίνεται στα φασόλια καθώς περιέχουν ουσίες που αναστέλλουν τη δράση της αμυλάσης του εντέρου, με τελικό αποτέλεσμα την επιβράδυνση της διάσπασης και της απορρόφησης από το έντερο των υδατανθράκων. Επίσης με την κατανάλωση λίπους επιβραδύνεται η κένωση του στομάχου, με αποτέλεσμα την ελάττωση της μεταγευματικής υπεργλυκαιμίας. Παρ’ όλ’ αυτά, τα διαβητικά άτομα δεν θα πρέπει να καταναλώνουν σε ποσότητες τροφές που περιέχουν λίπος, γιατί τα τρόφιμα αυτά παρέχουν πολλές θερμίδες.
Στα πλαίσια της καθημερινής διατροφής, η προτίμηση σε τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη είναι δυσκολότερη από ότι στη θεωρία, καθώς τα γεύματα κατά κανόνα είναι μεικτά και δεν καταναλώνονται ως επί το πλείστον μεμονωμένα τρόφιμα. Ωστόσο, κάποια ερευνητικά δεδομένα υποστηρίζουν ότι ακόμη και στα πλαίσια μεικτής δίαιτας, τα τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη εξακολουθούν να έχουν θετική επίδραση. Για το λόγο αυτό, συστήνεται στα διαβητικά άτομα να προτιμούν κατά το δυνατόν να καταναλώνουν όσπρια και λαχανικά.
Μέσες τιμές γλυκαιμικού δείκτη διαφόρων τροφίμων
Άσπρο ψωμί•• 100 Πορτοκάλια 66
Ψωμί ολικής άλεσης 99 Ροδάκινα 40
ψωμί σικάλεως 58 Αχλαδιά 47
σπαγγέτι 66 Δαμάσκηνα 34
All-Bran 73 Σταφίδες 93
Cornflakes 119 Φρουκτόζη 30
Πατάτες (βραστές) 81 Γλυκόζη 138
Πατάτες ψητές 135 Μέλι 126
γίγαντες (κονσέρβα) 70 Μαλτόζη 152
Φακές 43 Σακχαρόζη 86
Μήλα 53 Παγωτό 52
Μπανάνες 79 Άπαχο γάλα 46
Κεράσια 32 Ολικό γάλα 49
Γκρέιπφρουτ 36 Γιαούρτι 52
Σταφύλια 62
- Οι τιμές των δεικτών υπολογίστηκαν σε μελέτες που έγιναν σε μη διαβητικούς ή και διαβητικούς εθελοντές.
Το άσπρο ψωμί χρησιμεύει ως ένα από τα τρόφιμο αναφοράς (τιμή=100). Το ποσό των χορηγούμενων υδατανθράκων ήταν συνήθως 50gr.
