Η νεφρολιθίαση ή πέτρες στα νεφρά, είναι μια κατάσταση που οφείλεται στην καθίζηση κρυστάλλων που περιέχονται στα ούρα και στον σχηματισμό λίθων στην αποχετευτική μοίρα των νεφρών. Πρόκειται για μια διαταραχή που δεν δημιουργεί σοβαρά κλινικά προβλήματα με την προϋπόθεση ότι οι λίθοι είναι λίγοι και μικροί σε μέγεθος. Ωστόσο εφόσον κάποιος από τους λίθους αυτούς μετακινηθεί και διέλθει από τον ουρητήρα προς την ουροδόχο κύστη δημιουργεί μια πολύ επώδυνη κατάσταση γνωστή ως κωλικό του νεφρού.
Οι λίθοι που συγκεντρώνονται στα νεφρό, συνήθως αποτελούνται από οξαλικό και φωσφορικό ασβέστιο, ενώ σπανιότερα από ουρικό οξύ, στρουβίτη και κυστiνη. Υπολογίζεται ότι η νεφρολιθίαση αφορά τελικά το 10% των ενηλίκων ανδρών και το 3% των ενηλίκων γυναικών. Η διατροφή παίζει σημαντικότατο ρόλο στην αντιμετώπιση της νεφρολιθίασης αλλά και στην αποφυγή επανεμφάνισης του προβλήματος.
Διαιτητική Αντιμετώπιση
Οι λίθοι που σχηματίζονται στο νεφρά είναι δυνατόν να διαφέρουν ως προς τη σύσταση τους κατά περίπτωση. Παρότι σε κάθε περίπτωση τα συμπτώματα είναι κοινά η αντιμετώπιση της κατάστασης είναι δυνατόν να διαφέρει ανάλογα με τη σύσταση των λίθων.
Μια σύσταση κοινή σε κάθε περίπτωση ανεξάρτητα από τη σύσταση των λίθων είναι η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων υγρών με στόχο την αποβολή τουλάχιστον 2 λίτρων ούρων την ημέρα. Η ποσότητα των υγρών μπορεί να φτάσει και τα 3 λίτρα την ημέρα ενώ συστήνεται να προτιμάται το νερό έναντι άλλων υγρών. Ο ασθενής διαπιστώνει εάν έχει καταναλώσει επαρκείς ποσότητες νερού από το χρώμα των ούρων που αποβάλλει, καθώς όσο περισσότερο νερό έχει καταναλώσει τόσο πιο ανοιχτό είναι το χρώμα τους.
Από τις διάφορες μορφές λίθων, οι λίθοι οξαλικού ασβεστίου οφείλονται στην αυξημένη απέκκριση ασβεστίου στα ούρα είτε λόγω της υπερβολικής του απορρόφησης οπό τον οργανισμό, είτε λόγω της υπερβολικής του απέκκρισης από τα νεφρά. Οι λίθοι αυτοί είναι οι συχνότεροι. Για την αντιμετώπιση τους συνιστάται η μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών, η μέτρια κατανάλωση πρωτεΐνης και κυρίως πρωτεΐνης φυτικής προέλευσης και ο περιορισμός στην κατανάλωση τροφών όπως το σπανάκι, τα παντζάρια, οι φράουλες, η σοκολάτα, το πίτουρο του σταριού, το τσάι, τα φιστίκια και το φιστικοβούτυρο καθώς αυξάνουν την απέκκριση οξαλικών ενώσεων στα ούρα. Επιπλέον θα πρέπει να αποφεύγεται από τα άτομα αυτά η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης C γιατί διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη σύνθεση οξαλικού οξέως από τον οργανισμό. Ωστόσο τα άτομα αυτά δεν χρειάζεται να αποφεύγουν τα φρούτα και τα λαχανικά που περιέχουν βιταμίνη C. Στην αποφυγή της επανεμφάνισης αυτού του τύπου των λίθων βοηθά και η μείωση σ1ην διαιτητική πρόσληψη αλατιού.
Άλλη περίπτωση είναι αυτή των ασθενών με λίθους ουρικού οξέως. Αυτοί συχνά εμφανίζουν και ουρική αρθρίτιδα. Στους ασθενεiς αυτούς συστήνεται να περιορίσουν το κόκκινο κρέας, τα εντόσθια, τα παράγωγα κρέατος, τα οστρακοειδή και τις σαρδέλες στο διαιτολόγιο τους ώστε να ελεγχθεί το ουρικό οξύ που είναι υπεύθυνο και για την εμφάνιση του συγκεκριμένου τύπου λίθων.
Στην περίπτωση των λίθων κυστiνης συστήνεται η πολύ αυξημένη πρόσληψη υγρών που φτάνει έως και τα 4 λίτρα την ημέρα. Οι λίθοι αυτοί οφείλονται σε κληρονομικές διαταραχές του μεταβολισμού των αμινοξέων από τον οργανισμό.
Τέλος, υπάρχει και η περίπτωση των λίθων φωσφορικού ασβεστίου και στρουβίτη. Αυτές οι μορφές νεφρολιθίασης δεν επηρεάζονται από την διατροφή και έτσι δεν υπάρχουν διατροφικές οδηγίες για την περίπτωση αυτή.
